Yeni TTK’da bazı cezalar

6102 sayılı Teni Türk Ticaret Kanunu’nun 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe girmesi ile ticaret hayatında yeni bir dönem başladı. Hatırlanacağı üzere hapis cezaları içeren bazı maddeleri nedeni ile iş dünyasında büyük tepkilere neden olmuştu. Kanunun büyük tepki çeken tartışmalı maddeleri, kanun yürürlüğe girmeden bir gün önce 30.06.2012 tarihli resmi gazetede yayımlanan Türk Ticaret Kanunu ve Türk Ticaret Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılamasına dair kanun ile değiştirilip büyük ölçüde kabul edilebilir seviyelere çekildi. Yapılan değişikliklerle hapis cezalarının yerini büyük ölçüde idari ve (*) adli para cezaları aldı. Yapılan değişiklikle gelen cezalar aslında hiç de azımsanmayacak nitelikte.

Teni TTK’ya göre bazı zorunluluklar ve uygulanacak bazı cezalar;

•  Şirketten para çekme: Pay sahipleri sermaye taahhüdünden doğan vadesi geçmiş borçlarını ödemeden, yedek akçeleri karşılamadan yada şirketin karı geçmiş yıl zararlarını karşılamadan şirketten kar payı avansı alamazlar. Tüm bu koşulların sağlanması halinde dahi dağıtılacak kar payı hesaplanan tutarının %50’sini geçemez. Pay sahibi olmayan yönetim kurulu üyeleri ile, yönetim kurulu üyelerinin pay sahibi olmayan; alt ve üst soyundan birinin ya da eşinin yahut üçüncü derece dahil kan ve kayın hısımlarının birinin şirkete nakit olarak borçlanmaları yasaklanmıştır. Bu kişiler için şirket kefalet, garanti ve teminat veremez, sorumluluk yüklenemez, bunların borçlarını devralamaz. Bu şartlara uymayanlara 300 günden az olmamak üzere (*) adli para cezası verilir.
• İnternet sitesi kurma zorunluluğu: Bağımısız denetime tabi sermaye şirketleri 01.07.2013 tarihinden itibaren 3 ay içinde internet sitesi kurmak zorundadır. Bu zorunluluğa uymayanlar hakkında 100 gün ile 300 gün arasında (*) adli para cezası uygulanacaktır. 
• Defter tutma ve mali tabloların düzenlenmesi: Ticari defterler vergi usul kanunlarına göre tutulur. Mali tabloların düzenlenmesi Türkiye Muhasebe Standartlarına göre yapılacaktır. Bu zorunluluğa uymayanlar için uygulanacak idari para cezası tutarı 4.000,00-TL’dir.
• Tutulması gereken defterler: Yevmiye defteri, defter-i kebir, envanter defteri, pay defteri, genel kurul toplantı ve müzakere defteri, ortaklar kurulu karar defteri. Defterlerini tasdik ettirmeyenler hakkında en az 300 gün (*) adli para cezası uygulanır.
• Açılış tasdiki : Bu defterler açılışa tabidir. Bunlardan sadece pay defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri yeterli sayfası varsa bitene kadar kullanılacaktır. Diğer defterler her yıl yeniden açılışa tabi olacaktır. Açılış onayları kullanmadan önce ya da faaliyet döneminden önceki son ayda (Aralık ayında) yapılacaktır. Açılış tasdiki ile ilgili uygulanacak idari para cezası tutarı 4.000,00-TL’dir.
• Kapanış tasdiki : Yevmiye defteri ve yönetim kurulu karar defteri kapanışa tabi tutulmuştur. Kapanış tasdiki takip eden yılın Mart ayının sonuna kadar yapılacaktır. Kapanış tasdiki ile ilgili uygulanacak idari para cezası tutarı 4.000,00-TL’dir.
• Tabela asma zorunluluğu: Ticaret ünvanının, ticari işletmenin görülebilecek bir yerine okunaklı olarak yazılması gerekmektedir. Bu fiil 01.07.2012 tarihinde uygulamaya girmiştir. Tabela asma zorunluluğuna uymayanlar hakkında 2.000,00-TL idari para cezası uygulanır.
• Tüm belgelerde bulunması gereken asgari bilgiler: İşletme ile ilgili düzenlenen ticari mektuplarda ve ticari defterlere yapılan kayıtların dayandırıldığı belgelere, ticaret ünvanı, merkez, ticaret sicil numarası ve internet sitesi zorunluluğu bulunan işletmelerde internet sitesi adresi yazılması zorunludur. Bu yükümlülük 01.01.2014 tarihinde başlayacak olup zorunluluğa uymayanlar hakkında 2.000,00-TL idari para cezası uygulanacaktır.
• Şubelerde ünvan kullanma zorunluluğu: Her şube merkezinin ticaret ünvanını şube olduğunu belirterek kullanmak zorundadır. Merkezi yabancı ülkede bulunan bir işletmenin Türkiye’deki şubesinin ticaret ünvanında, merkezin ve şubenin bulunduğu yerlerin ve şube olduğunun gösterilmesi gerekmektedir. Bu zorunluluğa uymayanlar hakkında 2.000,00-TL idari para cezası uygulanır.
• Her türlü belgenin kopyasının saklanması zorunluluğu: Tacir ticari işletmeyle ilgili olarak gönderilmiş bulunan her türlü belgenin kopyasını; yazılı,görsel veya elektronik ortamda saklamakla yükümlüdürve istenildiğinde ibraz etmekle yükümlüdür. Bu fiil 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu zorunluluğa uymayanlar hakkında 4.000,00-TL idari para cezası uygulanır.

(*)Adlî para cezası (5237 sayılı Türk Ceza Kanunu)
Madde 52- (1) Adlî para cezası, beş günden az ve kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde yediyüzotuz günden fazla olmamak üzere belirlenen tam gün sayısının, bir gün karşılığı olarak takdir edilen miktar ile çarpılması suretiyle hesaplanan meblağın hükümlü tarafından Devlet Hazinesine ödenmesinden ibarettir.
(2) En az yirmi ve en fazla yüz Türk Lirası olan bir gün karşılığı adlî para cezasının miktarı, kişinin ekonomik ve diğer şahsi halleri göz önünde bulundurularak takdir edilir.
(3) Kararda, adlî para cezasının belirlenmesinde esas alınan tam gün sayısı ile bir gün karşılığı olarak takdir edilen miktar ayrı ayrı gösterilir.
(4) Hakim, ekonomik ve şahsi hallerini göz önünde bulundurarak, kişiye adlî para cezasını ödemesi için hükmün kesinleşme tarihinden itibaren bir yıldan fazla olmamak üzere mehil verebileceği gibi, bu cezanın belirli taksitler halinde ödenmesine de karar verebilir. Taksit süresi iki yılı geçemez ve taksit miktarı dörtten az olamaz. Kararda, taksitlerden birinin zamanında ödenmemesi halinde geri kalan kısmın tamamının tahsil edileceği ve ödenmeyen adlî para cezasının hapse çevrileceği belirtilir.